دانشگاه سيستان و بلوچستان به عنوان دانشگاه جامع و قطب علمي منطقه جنوب شرق كشور فعاليت خود را با تاسيس رشته راه و ساختمان در سال 1353 در شهر زاهدان آغاز نمود و به ترتيب در سالهاي 1356 و 1368 دانشكده هاي دريانوردي چابهار، علوم پايه و كشاورزي زابل در اين دانشگاه تاسيس گرديد. در سال 1370 بر اساس مصوبه شوراي گسترش آموزش عالي ، دانش سراي عالي زاهدان با اين دانشگاه ادغام گرديد.

در سالهاي 1377 دانشگاه زابل، 1381 دانشگاه دريانوردي و علوم دريايي چابهار ، 1386 دانشگاه ولايت ايرانشهر و در سال 1391 مرکز آموزش عالی سراوان پس از كسب شاخص هاي لازم  از پيكره دانشگاه سيستان و بلوچستان جدا شدند و در قالب دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی مستقل به فعاليت خود را ادامه دادند.

دانشگاه سيستان و بلوچستان درسال 1384 به عنوان دانشگاه مادر در استان سيستان و بلوچستان توانست با احراز شاخص هاي لازم به جرگه دانشگاه هاي توسعه يافته كشور بپيوندد و از نظر تشكيلاتي در رديف دانشگاه هاي رده الف كشور قرار گیرد. این دانشگاه در حال حاضر دارای 16 دانشکده مصوب است كه از اين تعداد 11 دانشکده و دو پردیس دانشگاهی فعال می باشند که در 70 گروه آموزشی و در سه مقطع دکتری، کارشناسی ارشد و کارشناسی در 415 رشته گرایش دانشجو می پذیرند. مساحت کل دانشگاه  194 هکتار و زیر بنای مفید آن 185000 متر مربع است. زیر بنای در حال احداث (با میانگین 50% پیشرفت فیزیکی) 46200 متر مربع و دارای بیش از 80 هکتار فضای سبز که بخش عمده ای از سال به عنوان فضای مطالعه رو باز مورد استفاده دانشجویان قرار می گیرد.


سال 1353 تاسیس دانشگاه سیستان و بلوچستان  
سال 1356 تاسیس دانشکده دریانوردی چابهار
سال 1362 تاسیس آموزشکده کشاورزی زابل
سال 1370 ادغام با دانشگاه تربیت معلم زاهدان
سال 1377 استقلال دانشگاه زابل
سال 1381 استقلال دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار 
سال 1391 استقلال مجتمع آموزش عالی سراوان

دانشکده ها :

         –    دانشکده مهندسی شهید نیکبخت
         –    دانشکده علوم پایه
         –    دانشکده ادبیات و علوم انسانی
         –    دانشکده هنر و معماری
         –    دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر
         –    دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی
         –    دانشکده الهیات و معارف اسلامی
         –    دانشکده ریاضی
         –    دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی محیطی
         –    دانشکده اقتصاد، مدیریت و  حسابداری
         –    دانشکده صنعت و معدن خاش
         –    دانشکده کارآفرینی
         –    دانشکده مجازی
         –    دانشکده تربیت بدنی
        –     پردیس بین الملل دانشگاه در چابهار
        –     پردیس زاهدان

پژوهشکده :

–         پژوهشکده علوم و زمین و جغرافیا
–         پژوهشکده مطالعات شبه قاره و آسیای جنوبی
–         پژوهشکده فناوری نانو
–         مرکز پژوهشی سیستم های فازی
–         پژوهشکده باستان شناسی
–         مرکز پژوهشی گیاهان دارویی
–         مرکز پژوهشی گیاهان زینتی