دکتر اکبر اعتماد شخصیت علمی ایرانی، بنیانگذار و نخستین رییس سازمان انرژی اتمی ایران است که به «پدر فناوری هسته‌ای ایران» شهرت یافته است.
او در سال ۱۳۰۹ در همدان دیده به جهان گشود و برای ادامه تحصیل به سویس رفت و در سال ۱۹۶۳ از دانشگاه لوزان سوئیس فارغ التحصیل شد. در سال ۱۳۴۴ به ایران بازگشت و توسط صفی اصفیا، رئیس وقت سازمان برنامه و بودجه، بعنوان مشاور فنی طرح پژوهش‌های رآکتور اتمی استخدام شد. سال بعد، دفتر انرژی اتمی سازمان برنامه و بودجه را بنا گذاشت و خود به مدیریت آن منصوب شد.
درسال 1346 وزارت علوم و آموزش عالي تاسيس شد كه رسالت آن اجراي انقلاب آموزشي بود. يكي از وظايف عمده وزارت علوم، پيشبرد پژوهش و برنامه‌ريزي علمي و آموزشي درايران بود كه ساختار سازماني آن قرار شد در موسسه‌اي وابسته به وزارت علوم اما با استقلا‌ل دروني كافي متجلي شود. مجيد رهنما، نخستين وزير علوم و آموزش عالي، به اعتماد پيشنهاد كرد كه در سازماندهي و هدايت اين موسسه به او ياري دهد. اعتماد مسووليت تأسيس اين سازمان را بر عهده گرفت.
در سال ۱۳۴۷ به سمت اولین رئیس موسسه تحقیقات و برنامه‌ریزی علمی و آموزشی، که بدیل ایرانی مرکز ملی پژوهش‌های علمی(CNRS) در فرانسه بود، منصوب شد.
اعتماد، در دوران تصدي رياست موسسه تحقيقات و برنامه‌ريزي علمي و آموزشي، مدام در جست‌وجوي برداشت‌هايي تازه در زمينه‌هاي آموزشي بود. يكي از دستاوردهاي اين جست‌وجو دانشگاه بوعلي سيناي همدان است كه اعتماد باني آن و از سال 1351 تا 1353رئيس‌اش بود، شهري كه گرچه محل تولد اعتماد نيست اما پدرش سال‌ها رياست اتاق بازرگاني همدان را بر عهده داشت و وي تحصيلا‌ت ابتدايي را در همدان گذرانده بود.
با اين همه وقتي در سال 1353 به او پيشنهاد شد كه طرحي نو براي دستيابي به انرژي اتمي درايران دراندازد، از يك سو عظمت مطلب و از سوي ديگر چالش ايده نو، او را به راهي ديگر كشاند. اكبر اعتماد درسال 1353 به رياست سازمان انرژي اتمي ايران منصوب شد.
تا آن زمان چنين سازماني وجود نداشت، اعتماد آن را ايجاد كرد و تا چند ماه پيش از انقلاب 1357 رياست آن را به عهده داشت. اهدافي كه اعتماد براي دستيابي ايران به فناوري اتمي بر شمرده بود؛ تامين انرژي، كمك به تحقيقات اتمي و كاربردهاي هسته‌اي در كشاورزي، طب، بيولوژي و صنعت را در بر مي‌گرفت. در گزارشي كه اعتماد طي يك ماه براي مسوولان ارشد وقت تهيه كرد هدف‌هاي انرژي اتمي در ايران تشريح شده بود؛ كادر قانوني و حقوقي اين كار روشن شد و كادر تشكيلا‌تي و حدود اعتبارات مورد نياز آن پيشنهاد گرديد.اعتماد معمار سازمان انرژي اتمي در ايران شد و فناوري اتمي بر گرده‌هاي او و همكارانش استوار شد.
با وقوع انقلاب اسلامی ایران، فریدون سحابی ریاست سازمان انرژی اتمی ایران را به دست گرفت.
اکبر اعتماد در مصاحبه‌های خود همواره انرژی اتمی را برای ایران لازم و ضروری و دستیابی به این انرژی را حق ایران می‌داند.
مستندی با عنوان ” من اکبر اعتماد، اتم می‌شکنم ” به کارگردانی سید وحید حسینی و احمدرضا گنجه‌ای در مورد زندگی این شخصیت علمی در سال ۱۳۹۱ ساخته شده است.
نامه دکتر اکبر اعتماد به اوباما
دکتر اعتماد در نامه ای به رئیس جمهور جدید آمریکا تغییر سیاستهای یکجانبه و خصمانه واشنگتن را در قبال برنامه هسته ای صلح آمیز ایران خواستار شد. اولین رئیس و بنیانگذار سازمان انرژی اتمی ایران در یک کنفرانس مطبوعاتی در دانشگاه لندن، نامه سرگشاده خود به باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا را به نمایندگی از “سازمان ایرانیان برای صلح” منتشر کرد. اولین رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در این نامه که با استقبال از پایان دوران ریاست جمهوری جرج بوش آورده است: ما اعضای “ایرانیان حامی صلح”، شبکه ای از افراد و انجمن های داخل و خارج ایران، خواستار بهتر شناساندن فرهنگ و جامعه ایران در جهانیم و بررسی اختلاف موجود درباره انرژی هسته ای ایران، با اندیشه کمک به هر دو طرف برای دستیابی به یک راه حل، از جمله هدف های ماست. وی در این نامه خطاب به سکاندار جدید کاخ سفید اضافه کرده است: ما خواهان راهی هستیم که از طریق آن، غرب از اعمال قدرت، تحریم و مداخله نظامی که موجب سرخوردگی، تحقیر و ایجاد نفرت می شود، دوری جوید و با حرمت، سرافرازی و آرزوهای ملت ایران همساز باشد. دکتر اعتماد اضافه کرده است: این راه حل باید حق حاکمیت، امنیت و منافع ملی ایران را پیش نظر داشته باشد تا در رویاروئی با چالش های سیاسی منطقه دوام آورد و به صلح و پیشرفت در خاورمیانه کمک کند.وی همچینین خطاب به اوباما نوشته است: سرانجام، این راه حل باید براساس واقعیت و نه بدگمانی و هماهنگ با روح و کلام همه پیمان های جهانی و با رعایت انصاف در مورد همه کشورها باشد.بنیانگذار سازمان انرژی اتمی ایران در این نامه آورده است: ممکن است دستیابی به چنین راه حلی بسیار پیچیده و سخت بنماید، ولی با موج امیدی که انتخاب شما به حرکت آورده همخوانی دارد. آری، شما می توانید این کار را انجام دهید.وی اضافه کرده است: برنامه انرژی هسته ای ایران اکنون در چهارچوب “قرارداد تامینات” آژانس بین المللی انرژی اتمی و زیر نظر بازرسان این آژانس برپایه قرارداد عدم گسترش سلاحهای هسته ای انجام می شود، ولی در اثر سیاست های یکجانبه امریکا و بعضی از کشورهای اروپایی، ایران از همکاریهای لازم که در قرارداد نام برده تصریح شده بی بهره مانده و چاره ای جز این ندارد که برنامه خود را به تنهائی اجرا کند، امری که پیامدش بدگمانی و عدم تفاهم است.رئیس سازمان ایرانیان حامی صلح ادامه داده است: ما بر این باوریم که دستیابی به راه حلی مناسب نیازمند گفتگوی مستقیم با مقامات ایرانی است. اگر چنین گفت و گویی با حسن نیت از هر دو سو انجام شود، راه برای حل مشکلات سیاسی مختلفی که روابط امریکا و ایران را به بن بست کشانده اند باز خواهد شد.وی افزوده است: ما براین باوریم که یک راه حل قطعی و ماندنی برای اختلافات موجود می بایست شامل دستیابی به خاورمیانه ای آزاد از سلاح های هسته ای باشد و کنفرانس عمومی آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز به ایجاد چنین منطقه ای رای موافق داده است.بنیانگذار سازمان انرژی اتمی ایران به جنگ اخیر در نوار غزه اشاره کرده و آورده است: کشتار بی رحمانه شهروندان بی گناه، خرابی های ناروا و خشونت بی مرزی که مردم فلسطین را نشانه گرفت، همه بیانگر این واقعیتند که منطقه در شرایطی ناپایدار و خطرناک قرار دارد، بنابرین وجود سلاح های هسته ای در چنین منطقه ای باید به عنوان عامل مهمی درامکان وقوع یک فاجعه تلقی گردد.وی اضافه کرده است: می بایست قدم هایی در جهت آوردن کشورهایی که “پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای” را نپذیرفته اند به عضویت در این پیمان برداشته شود تا آنها نیز تمامی فعالیت های هسته ای خود را در داخل نظام تامینات آژانس بین المللی انرژی اتمی انجام دهند که بدین گونه، نابرابری موجود بین کشورها از میان برداشته خواهد شد و در غیر این صورت، پیمان نامبرده مفهوم خود را از دست خواهد داد و کشورهایی که عضویت پیمان را پذیرفته اند رفته رفته نسبت به رعایت تعهدات خود وفاداری کمتری نشان خواهند داد.به گزارش مهر ، اولین رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در نهایت در نامه خود به اوباما نوشته است: باید بیاد داشت که وجود سلاح های هسته ای در هر کجای جهان تهدیدی بزرگ برای همه انسانهاست، اگر بر این امیدیم که پیمان عدم گسترش سلاح های هسته ای به وسیله همه کشورها گرامی داشته شود، کشورهای دارای سلاح های هسته ای می بایست با قاطعیت تعهدات خود را در بند ششم این معاعده رعایت کنند و قدمهای لازم را برای یک خلع سلاح کامل هسته ای انجام دهند تا نسلهای آینده بتوانند امکان زندگی کردن برروی این زمین را داشته باشند.وی با اشاره به سوابق برخورد غرب با برنامه هسته ای ایران آورده است: تا کنون، نحوه برخورد با انرژی هسته ای ایران ، غیر منصفانه و بی ثمر بوده و به پیامدهای معکوس انجامیده است. دولت شما به دلیل موقعیت ویژه اش می تواند این جریان عمل را دگرگون سازد و به راه حلی هماهنگ با ارزشهایی که شما مطرح کرده اید دست یابد.
